بسیاری از کسانی که تصمیم به خرید دستگاه کارتخوان دارند از زمان‌بندی و نحوه انتقال وجه از حساب پرداخت کننده به حساب بانکی صاحب دستگاه اطلاع دقیقی ندارند. روند کار دستگاه کارتخوان به این صورت است که وقتی مشتری کارت می‌کشد مبلغ از حساب مشتری کسر و به حساب بانک ارائه کننده خدمات، به پذیرنده واریز می‌شود، سپس همه تراکنش‌ها در ساعت معینی به صورت یکجا به حساب مشتری انتقال می‌یابد. تا قبل از بهمن‌ماه 1396 در هر شبانه‌روز 7 بار یعنی تقریبا هر سه ساعت و نیم فرایند تسویه حساب پذیرنده‌ها انجام می‌شد.از بهمن 96 به بعد به دستور بانک مرکزی کلیه بانک‌ها و سرویس‌دهنده‌ها موظف به رعایت قانون تسویه حساب یک‌بار در هر 24 ساعت هستند. این قانون بلافاصله پس از ابلاغ اجرایی شد و به تبع آن واکنش‌ها و نگرانی‌هایی را نیز به دنبال داشت.

پیش ازاین به صورت مقطعی پذیرنده‌های برخی از بانک‌ها با مشکل فنی برای تسویه به موقع مواجه شده بودند که اعتراض‌هایی را نیز ایجاد کرد. اما این بار نقص فنی یا تاخیر مقطعی وجود ندارد. زمان‌بندی تسویه یا واریز به حساب دارندگان کارت به صورت رسمی تغییر کرده و به نظر می‌رسد این تغییر برگشت‌ ناپذیر است. بنابراین تمام تراکنش‌ها در زمانبندی مشخصی که از طرف بانک مرکزی ابلاغ شده است در هر 24 ساعت یکبار (معمولا نیمه‌شب به بعد) به حساب دارندگان دستگاه کارتخوان واریز خواهد شد. ادامه این مطلب بررسی دلیل این تصمیم، مروری بر استاندارهای جهانی آن و روش هماهنگی با این زمان‌بندی است.

علت 24 ساعت شدن روند تسویه پذیرندگان

یکی از بزرگترین چالش پیش‌روی سیستم پرداخت‌های الکترونیک تخلفات مالی حرفه‌ای و پیوسته مانند پولشویی است. به این مهم مسائل دیگری مانند کلاهبرداری‌هایی که ریشه در سواد پائین دیجیتالی مردم دارد را نیز اضافه کنید. همچنین اشتباهات سهوی پرداخت هم یک مسئله جدی پیش‌روی خدمات بانکداری الکترونیک است. از بهترین راه ‌حلهایی که سالهاست در بانکداری مدرن دنیا استفاده می‌شود اختصاص زمان کافی برای نظارت بر تراکنش‌های مشکوک و بازگشت وجه پرداخت‌های اشتباه است. روال پرداخت و تراکنش در سیستم بانکداری الکترونیک به این صورت است که پس از کسر وجه از حساب مشتری تا زمان واریز به حساب مقصد، مبلغ مورد نظر در حساب بانک مبدا باقی می‌ماند. و همین امر کمک می‌کند به آسانی موارد مغایر با نظر پرداخت کننده یا تراکنش‌های مشکوک، قابل بررسی و حتی قابل استرداد باشد. مشروط بر این که زمان کافی در اختیار سیستم‌های هوشمند رهگیری قرار گیرد. علت اخذ این تصمیم از سمت بانک مرکزی ایجاد زمان کافی برای بررسی هوشمند تراکنش‌های مشکوک است.

متوسط زمان تسویه پذیرندگان در دنیا و ایران

در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا زمان تسویه تراکنش‌های کارتخوان‌ها 48 ساعت است.این زمان در برخی از کشورهای در حال توسعه مثل کشورهای آمریکای جنوبی و برخی از مناطق چین و هند تا 72 ساعت هم ذکر شده است. این فرصت به سیستم بانکی زمان کافی می‌دهد تا بتوانند هر تراکنش غیر معمول را کنترل و ردیابی کنند. طبیعی است که این نظارت فقط در موارد معدود به صورت انسانی انجام میگیرد و از تکنیکها و ابزارهای هوشمند داده‌کاوی برای این منظور استفاده می‌شود. زمان‌بندی 24 ساعته اعلام شده از طرف بانک مرکزی به معنی حداکثر زمان اعلام شده است. یعنی اگر مشتری شما ساعت 17 کارت بکشد با توجه به زمان تسویه که تقریبا بین ساعت 3 تا 5 صبح انجام می‌شود، این زمان کمتر از 12 ساعت خواهد بود. انتظار می‌رفت بانک مرکزی زودتر و با یک ساختار پلکانی مثلا از سه ساعت به شش ساعت و یا دوازده ساعت این زمان را افزایش دهد تا کسب و کارها فرصت بیشتری برای هماهنگی داشته باشند.

هماهنگی روند دریافت و پرداخت در بانکداری الکترونیک

گاهی برخی از خیابان های شهر، برای تردد بهتر، یا شرایط خاص، یک‌طرفه می‌شوند. که این امر ممکن است در روزهای اول برای کسانی که عادت داشته‌اند از همان خیابان به صورت دوطرفه استفاده کنند مشکل ایجاد کرده و آنها را ملزم به طی مسافت بیشتری می‌کند. آیا این موضوع دلیل کافی و محکمی برای نرفتن و استفاده نکردن از خیابان است؟ تغییرات ساختارهای پرداخت و دریافت الکترونیک اجتناب‌ناپذیر است. وقتی روند دریافت و پرداخت شما تغییر می‌کند اطمینان داشته باشید که این تغییر سراسری است و شرکای بالادست و پائین‌دست‌ شما هم به تدریج ملزم به هماهنگی با این تغییر خواهند شد. بهتر است به جای مقابله یا دامن زدن به تصمیم‌های غیر حرفه‌ای که منجر به بازگشت به عقب است با اطمینان به شبکه بانکی کشور، خودتان را با تغییرات هماهنگ کنید.

دستگاه پوز یک وسیله قابل حذف یا جایگزینی (حداقل در کوتاه مدت) نیست. استفاده از این دستگاه به همان اندازه که گسترش پیدا می‌کند باید امنیت مالی مشتریان را نیز تامین کند. و اطمینان داشته باشید هر تصمیمی در این رابطه، مطالعه شده و تخصصی گرفته می‌شود. شبکه بانکی کشور با توجه به پیشرفت‌های چندسال گذشته در زمینه پرداخت الکترونیک یکی از بهترین و امن‌ترین زیرساخت‌های بانکی در دنیاست که دستگاههای pos به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای آن محسوب شده و هر تغییر ساختاری در دراز مدت باعث بهتر شدن این ابزار به لحاظ سرعت، امنیت و امکانات خواهد بود. درست مثل خیابان‌های یکطرفه‌ای که اگرچه در روزهای اول ممکن است مسیر شما را کمی دورتر کند، اما در دراز مدت سرعت و نظم بیشتری به رفت آمدهای در حال رشد خواهد داد.

source: تغییر زمان‌ بندی تسویه‌ حساب پذیرندگان دستگاههای کارتخوان

هرجا که گردش مالی باشد تخلفات مالی هم هست. «دستگاه کارتخوان» اگرچه پول به معنای فیزیکی را حذف کرده و همین باعث افزایش چندصدبرابری امنیت خرید و فروش‌ها شده است، خودش به عنوان رابط مستقیم پول گاهی در معرض سوء استفاده قرار می‌گیرد. نباید فراموش کنیم که یک ذهن بیمار می‌تواند حتی از یک چاقوی میوه‌خوری یا یک خودکار استفاده نامتعارف کرده و این سوء استفاده، به کارکرد اصلی آن ابزار، ارتباط مستقیم ندارد. این مطلب اگرچه اشاره به روش‌های سودجویی از دستگاه کارتخوان دارد، هدفش ایجاد شناخت بیشتر برای دارندگان دستگاه‌های کارتخوان است. بسیاری از سودجویی‌ها و تخلفات مالی عملاً ارتباط مستقیم و چندانی با صاحب دستگاه ندارد با این حال اطلاع از آن کمک می‌کند استفاده از این وسیله کارآمد با اطمینان بیشتری انجام شود.

استفاده از کارت‌های سرقتی یا جعلی

ممکن است شخصی با کارتی که متعلق به خودش نیست از دستگاه پوز فروشگاهی خرید کند. این کارت ممکن است سرقتی یا در مواردی نادر جعلی باشد. در چنین شرایطی هیچ مسئولیتی متوجه فروشنده و صاحب دستگاه pos نیست. مانند اینکه شخصی با پول دزدی خرید کند. فقط ممکن است در صورت نیاز مرجع قضایی، از فروشنده درخواست اطلاعات یا استعلام شود. که قطعاً چنین درخواستی به صورت کاملاً رسمی و مکتوب خواهد بود. لازم به ذکر است که این روش شایع‌ترین نوع تخلفی است که به‌واسطه دستگاه کارتخوان انجام می‌شود.
جعل کارت بانکی نیاز به تخصص و تجهیزات زیادی دارد و در موارد بسیار خاص و محدود دیده شده است که شخصی بتواند کارت بانکی جعل کند. با این حال و با توجه به جذابیت موضوع سرقت پول، کلاهبرداران سراغ هر ترفندی برای سرقت خواهند رفت و کارت‌های بانکی هم از این قاعده مستثنا نیستند. لازم است فروشنده مطلع باشد در صورتی که فردی با کارت جعلی از دستگاه آنها خریداری کرد هیچ مسئولیت مستقیمی متوجه آنها نیست، با این حال بهتر است محل استفاده از دستگاه کارتخوان در دید دوربین‌های مستقیم دوربین‌های مداربسته باشد.

تعویض و تحویل رسید جعلی با رسید اصلی

این شگرد اگرچه قدیمی است ممکن است هنوز توسط بعضی از سودجویان مورد استفاده قرار گیرد. روش کار سارق به این صورت است که قیمت کالایی را قبلاً از فروشنده استعلام می‌کنند. بعدا به شکلی رسیدی مشابه رسید کاغذی آن دستگاه شبیه‌سازی می‌کنند. ممکن است به بهانه‌هایی مانند استعلام موجودی و موارد دیگر، نمونه رسید دستگاه را برای این منظور بدست آَورند. سپس به فروشگاه مراجعه می‌کنند و به صورت واقعی خرید می‌کنند اما مبلغ اصلی را وارد نکرده و با مبلغ ناچیزی عملیات پرداخت را انجام می‌دهند. پس از آن بلافاصله رسید کاغذی جعلی از قبل آماده شده را به فروشنده تحویل می‌دهند.
لازم به ذکر است این شیوه‌ کلاهبرداری معمولاً برای کالاههای کم حجم باارزش مالی بالا مانند طلا، جواهرات یا گوشی موبایل بیشتر انجام می‌شود. کافیست فروشنده بعد از هر خرید از طریق استعلام آخرین تراکنش، پس از کارت کشیدن مشتری از انتقال کامل وجه کالای یاد شده به حساب خود اطمینان حاصل کرده و بعد از آن کالا را به مشتری تحویل دهد.

سرقت کارت مشتریان توسط مشتری نماها

شیوه‌ای که اگرچه باز هیچ مسئولیت مستقیمی متوجه فروشنده نمی‌کند تاثیرگرفته از رفتار فروشنده است. سارقین مشتری‌نما اقدام به مراجعه به فروشگاههایی می‌کنند که در آن فروشنده با پرسیدن رمز کارت مشتری خود اقدام به کشیدن مبلغ مورد نظر می‌کنند. آنها پس از انتخاب قربانی خود، منتظر می‌مانند که کارت خود را به فروشنده بدهد و رمز را بگوید. بلافاصله رمز را به خاطر سپرده و با قربانی از فروشگاه خارج می‌شوند تا بتوانند در موقعیتی مناسب کارت مشتری را سرقت کرده و از آن سوء استفاده کنند.
بهترین روش ناکام گذاشتن این کلاهبرداران ایجاد فضایی است که مشتری خودش در امینت خاطر رمز عبور خود را وارد کند. اگر به هر دلیلی نیاز هست دستگاه کارتخوان در محدوده فروشنده باشد کافیست از یک صفحه کلید جانبی (پین‌پد) برای وارد کردن رمز عبور مشتری استفاده کنید.

دریافت وجه نقد از فروشنده

کارت عابر بانک به سرعت قابل مسدود کردن است. بنابراین متخلفین زمان کمی برای حداکثر برداشت غیرمجاز و سوء استفاده از آن را دارند. در چنین مواقعی ممکن است فردی به فروشگاهی مراجعه کرده و با داستانسرایی و حتی تطمیع، فروشنده را متقاعد کند که در قبال کارت کشیدن، وجه نقد دریافت کند. توصیه می‌شود هنگام چنین درخواستی متقاضی را به دستگاه خودپرداز یا بانک هدایت کنید و از انجام چنین کاری خودداری نمایید.
قطعاً موارد ذکر شده تنها نمونه‌های کلاهبرداری با دستگاه کارتخوان نیست و نخواهد بود. به عنوان یک مالک دستگاه همواره آخرین نکات ایمنی اعلام شده از طرف شرکت پشتیبانی و یا محتوای مندرج در رسانه‌های رسمی را مد نظر قرار دهید تا طعمه سودجویی این افراد قرار نگیرید. اگر نسبت به موارد فوق یا ایمنی دستگاههای کارتخوان سوال یا اطلاعات بیشتری مدنظرتان است با همکارن ما تماس بگیرید.

source: کلاهبرداریهایی که افراد سودجو با دستگاه کارتخوان انجام می‌دهند